Gıda Güvenliğinde Yeni Tehlike: Hekzan İzleri Bulunan Ürünler!
Fransa’da yapılan bilimsel araştırmalar, gıda güvenliği konusunda endişe verici sonuçların ortaya çıkmasına neden oldu. Hekzan adlı petrokimyasal bir solvent, birçok temel gıdada tespit edildi. Tereyağından yumurtaya, sıvı yağdan tavuk etine kadar birçok üründe hekzan izleri bulundu. Uzmanlar, hekzanın insan sağlığı üzerinde ciddi riskler oluşturabileceği konusunda uyarılarda bulunuyor.
HEKZAN NEDİR VE NEDEN KULLANILIYOR?
Hekzan, özellikle soya, kolza (kanola) ve ayçiçeği gibi tohumlardan yağ elde etmek amacıyla kullanılan bir petrokimyasal çözücüdür. Bu işlemin sonucunda hayvan yemi olarak değerlendirilen kalıntılar ortaya çıkar. Bu süreçte, hayvanların vücuduna geçen hekzan kalıntıları, süt, yumurta, et gibi hayvansal ürünlerde de tespit edilebilmektedir.
BİLİMSEL BULGULAR: SÜT VE YUMURTADA PETROL KALINTISI
Fransa Ulusal Tarım, Gıda ve Çevre Araştırmaları Enstitüsü (INRAE) tarafından yapılan bir araştırmada, hekzanla beslenen ineklerin sütlerinde petrol türevi kalıntıların bulunduğu ortaya çıktı. Aynı çalışma, bitkisel bazlı solventlerde bu kalıntıların çok daha düşük seviyede olduğunu gösterdi.
25 ÜRÜNDE TESPİT EDİLDİ
Fransa’nın kuzeyindeki süpermarketlerden toplanan 54 farklı gıda ürünü üzerinde yapılan analizlerde, 25 üründe hekzan kalıntısı bulundu. Hekzan izleri, margarin, sıvı yağ, tereyağı, yumurta, tavuk eti gibi temel gıdalarda tespit edilirken, kalıntı seviyeleri 0,01 ile 0,4 mg/kg arasında değişiklik gösterdi.
TÜKETİCİ ETİKETLERLE HEKZAN İZLERİNİ ANLAYAMAZ
Hekzan, gıdalarda katkı maddesi olarak değil, “yardımcı teknoloji maddesi” olarak sınıflandırıldığı için etiketlerde belirtilmesi zorunlu değildir. Bu durum da tüketicilerin hekzan içeren ürünleri fark etmeden satın almasına neden olabilmektedir.
SAĞLIK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: SESSİZ TEHLİKE
Bilim insanlarına göre hekzan:
- Nörotoksik: Sinir sistemine zarar verebilir
- Reprotoksik: Üreme sistemini olumsuz etkileyebilir
- Endokrin bozucu: Hormon dengesini etkileyebilir
- Çocuklar için riskli: Bebek mamalarında bile hekzan izlerine rastlanmıştır
YASALAR GERİDE KALDI: YENİ DEĞERLENDİRME YOLDA
Avrupa’da hekzan için belirlenen yasal sınır, 1994 yılına dayanmaktadır. Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA), bu sınırların 2025 Haziran ayında yeniden değerlendirilmesi için çalışmalar yapmaktadır.
BAZI MARKALAR HAREKETE GEÇTİ
Bazı Fransız firmalar, hekzanın kullanımını bırakmaya başlamıştır. Örneğin, bebek maması üreticisi Les Petits Culottés, hayvan yemlerini ve bitkisel katkıları hekzan içermeyen alternatiflerle üretmeye başlamıştır.
ETİKET OKUMAK YETMİYOR
Tüketicilerin ürün etiketlerini okuyarak hekzan izlerini fark etmesi maalesef mümkün değildir. Uzmanlar, daha şeffaf etiketleme, hekzansız üretim tekniklerine geçiş ve yasal düzenlemelerin acilen güncellenmesinin gerekliliğine dikkat çekmektedir. Fransa’da başlayan bu konu, kısa sürede Avrupa genelinde geniş bir gıda güvenliği tartışmasının parçası haline gelebilir.
