Küresel Haklar Endeksi 2025: İşçi Hakları Derinleşen Krize İşaret Ediyor

Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu (ITUC), son Küresel Haklar Endeksi 2025 raporunu yayımladı. Bu kapsamlı rapor, dünya genelinde işçi hakları ihlallerini ortaya koyarak, işçiler ve sendikalar açısından küresel ölçekte derinleşen bir krize işaret ediyor.

Rapora göre, endeks Avrupa ve Amerika’nın 2014’ten bu yana en düşük puanlarını aldığını vurguluyor. Temel özgürlükler arasında ifade özgürlüğü, toplanma hakkı, toplu pazarlık ve grev hakkında ciddi gerilemeler kaydedildiği belirtiliyor. 151 ülkeden yalnızca yedisi en yüksek puanı alabilirken, ortalama ülke skorları beş bölgeden üçünde kötüleşmiş durumda.

Türkiye: En Kötü 10 Ülke Arasında

ITUC Endeksi’nde Türkiye, 2025 yılında da işçiler için en kötü 10 ülke arasında yer alıyor. Türkiye’de rapora göre:

• Sendikal nedenlerle kitlesel işten çıkarmalar meydana geliyor.

• Toplu pazarlık hakkı engelleniyor.

• Sendika üyeleri ve yöneticileri keyfi biçimde tutuklanıyor.

• 1 Mayıs 2024’te İstanbul’da Taksim Meydanı’na yürümek isteyen 200’den fazla kişi gözaltına alındı. 2 Mayıs’ta 29 kişi daha tutuklandı. Polis, gösterilere gaz bombası ve plastik mermiyle müdahale etti.

• DISK/Dev Sağlık-İş, 10.000 üyesini temsilden dışlayan bir kararla toplu pazarlık hakkını kaybetti.

• DISK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu da dahil olmak üzere birçok üyenin üyeliği keyfi olarak düşürüldü.

Tutuklamalar ve Baskılar

• DISK Genel Başkan Yardımcısı Remzi Çalışkan, Genel-İş Başkanı Kemal Göksoy ve eski temsilci Serdar Ekingen, 15 yıl öncesine dayandırılan suçlamalarla tutuklandı.

• DISK/Sosyal-İş üyesi ve toplu pazarlık uzmanı İsmet Arslan, kanser tedavisi görürken cezaevine konuldu.

• 2025 Mart’ında Arslan ile birlikte Eğitim-Sen üyeleri Yusuf Eminoğlu ve Giyasettin Yiğit serbest bırakıldı. Ancak yargılamaları halen devam ediyor.

Dünyada Durum: Hak İhlalleri Derinleşiyor

Raporda, dünyada hak ihlallerinin derinleşmekte olduğuna dikkat çekiliyor. Öne çıkan verilere göre:

• İşçilerin %72’si adalete erişemiyor (2024’te bu oran %65’ti).
• Grev hakkı, ülkelerin %87’sinde ihlal ediliyor.
• Sendika kurma hakkı %74, toplu pazarlık hakkı %80 oranında engelleniyor.
• İfade ve toplanma özgürlüğüne yönelik saldırılar rekor seviyeye (%45) ulaşmış durumda.

ITUC’den Çağrı: Demokrasi İçin Mücadele, Herkes İçin Adil Gelecek

ITUC, yayımladığı raporda “Herkes İçin Adil Bir Gelecek İçin Demokrasi” kampanyasını duyurdu ve devletlerin ve şirketlerin işçilerin haklarına karşı yürüttüğü baskılara karşı tüm sendikaları küresel dayanışmaya çağırdı.