Uluslararası insan hakları kuruluşları, Avrupa Birliği’ne (AB) 24 Şubat’ta İsrail ile yapacağı Ortaklık Konseyi toplantısı nedeniyle tepki göstererek, Birliğin bu toplantıya imkan veren kurucu anlaşmayı askıya alması ve İsrailli yetkililere yaptırım uygulaması çağrısında bulundu.
Paris merkezli Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu Başkan Yardımcısı Alexis Deswaef, düzenledikleri basın toplantısının amacının AB’ye 24 Şubat öncesinde bir hatırlatma niteliğinde olduğunu belirtti.
Deswaef, “Tüm olası alarmlar çalıyor ancak AB görmezden geliyor, İsrail’e hiçbir şey olmamış gibi davranıyor. Dünyadaki tüm dürüst avukatlar ne yazık ki bunun süregelen bir soykırım olduğunu doğrulayacaktır.” ifadesini kullandı.
Batı Şeria’da da Filistinlilerin topraklarının İsrail ordusunun suç ortaklığında ele geçirildiğine tanıklık ettiğini belirten Deswaef, ABD’de Donald Trump yönetiminin Batı Şeria’nın ilhakı için cesaretlendirici bir unsur olduğunu vurguladı.
Deswaef, AB’nin suçlularla çalışmaya devam etmesinin güvenirliliğine, itibarına yönelik bir tehdit olduğunu söyledi.
AB-İsrail Ortaklık Konseyinin kurucu anlaşmasındaki 2. maddenin “insan hakları ve uluslararası hukuka saygı” şartını koştuğunun altını çizen Deswaef, “Bizim isteğimiz, AB’nin 2. maddeyi hatırlatılması ve anlaşmanın yeniden değerlendirmesidir.” diye konuştu.
Filistin için Komiteler ve Derneklerin Avrupa Koordinasyonu (ECCP) Başkanı Bertrand Heilbronn da AB-İsrail Ortaklık Konseyi’nin, Oslo Anlaşmaları konjonktüründe İsrail’i barışa teşvik etmek amacıyla kurulduğunu ancak tamamen başarısız olduğunu, tam tersine İsrail’i soykırım suçu işlemek için cesaretlendirdiğini anlattı.
Heilbronn, Trump yönetiminin kayıtsızlığı karşısında AB’nin harekete geçerek uluslararası hukuku koruması gerektiğine dikkati çekti.
“AB’nin uluslararası hukuka bağlılığı nerede?”
İnsan Hakları İzleme Örgütünün (HRW) Avrupa Birliği (AB) kurumları nezdindeki temsilciliğini yapan Yardımcı Direktör Claudio Francavilla ise “AB, sanki Filistinliler doğal bir afetten ölüyormuş gibi davranıyor.” dedi.
Francavilla, AB’nin iki devletli çözüm önerisinin “slogandan ibaret” olduğunu dile getirerek, şunları kaydetti:
“AB’nin 27 üyesi, her konuda bölünmüş durumda ancak yerleşimlerin yasa dışı ve barışa engel olduğu konusunda tutarlı. O halde neden onlarla ticaret yapıyorlar? AB’nin uluslararası hukuka bağlılığı nerede? Umarım Ortaklık Konseyi toplantısı, AB için bir uyanış çağrısı görevi görür. Sonunda, anlaşmayı askıya almaları, İsrailli yetkililere yaptırım uygulamaları, Uluslararası Ceza Mahkemesini (UCM) desteklemeleri, yasa dışı yerleşimlerle ticareti ve İsrail’e silah satmayı durdurmaları gerektiğini anlarlar.”
AB-İsrail Ortaklık Konseyi toplantısı
Başta İrlanda ve İspanya olmak üzere bazı üye ülkeler AB’den İsrail’e ticari ayrıcalıklar tanıyan Ortaklık Konseyi anlaşmasını, 2. maddesinde zikredilen “insan haklarına ve uluslararası hukuka bağlılık” şartı gerekçesiyle feshetmesini istiyor.
Bir önceki AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell döneminde bu konuda tartışmalar yapılmış, adımlar atılmıştı.
Yeni Yüksek Temsilci Kaja Kallas da 1 Aralık 2024’te görevi devralmasının ardından, AB-İsrail Ortaklık Konseyini bir araya getirerek, üye ülkelerin İsrailli muhataplarına endişelerini doğrudan iletmesine imkan sağlayacağını duyurdu.
Toplantıda 2. madde konusunun belli üye ülkelerce dile getirilmesi, bazı üye ülkelerin ise İsrail’le ilişkilerin gerildiği Borrell döneminin ardından yeni bir sayfa açılmasını savunması bekleniyor.
AB’nin 2011’de Suriye ile yaptığı gibi insan haklarına ve uluslararası hukuka bağlılığın ortadan kalkması gerekçesiyle bu tür anlaşmalarını askıya aldığı örnekler bulunuyor.
